Lates Post
4,096
8 ข้อห้ามและธรรมเนียมบนโต๊ะอาหารชาติต่างๆ
—-
เบดูอิน..ไม่มีกาแฟถ้วยที่ 4 เม็กซิโก..จงกินตาโกด้วยมือ..
อิตาลี..อย่าดื่มคาปูชิโนหลังเที่ยง..ฝรั่งเศส..ห้ามกินขนมปังเป็นของว่าง
อย่ากินเผ็ดจะทำให้ลูกหัวล้าน อย่าพลิกปลาเดี๋ยวเรือจะล่ม
อย่าดื่มกาแฟหลังเที่ยง อย่าให้คนท้องกินหอยเดี๋ยวลูกจะพูดเป็นต่อยหอย
อย่าร้องเพลงตอนกินข้าวเดี๋ยวได้ “ผัวแก่” ฯลฯ …
ข้อห้ามและธรรมเนียมบนโต๊ะอาหารนั้นอยู่คู่กับวัฒนธรรมการกินอาหารมาแต่โบราณกาล และมีอยู่ในทุกเชื้อชาติครับ แต่เคยสงสัยกันไหมครับว่า ทำไมต้องเป็นแบบนั้น เช่น แบบไทยๆ เรานี่ ตอนเด็กๆ ผู้ใหญ่จะห้ามโน่นห้ามนี่เยอะแยะไปหมด ห้ามเคาะถ้วยเคาะจาน ห้ามให้มีดหรือของมีคมในวันขึ้นบ้านใหม่ ห้ามกินเป็ดกับคนที่ไม่ใช่สมาชิกในครอบครัว ห้ามขูดก้นหม้อข้าว ฯลฯ
เรื่องแบบนี้เป็นคติที่มีมาแต่โบราณครับ แต่พอถามไปว่าทำไมต้องห้าม เหตุผลมันคืออะไร เราก็มักได้รับคำอธิบายแปลกๆ กลับมาแทน เป็นต้นว่า ห้ามร้องเพลงเวลากินอาหารเพราะจะทำให้ได้ “ผัวแก่” ห้ามพลิกปลา เพราะจะทำให้เรือล่ม ห้ามสาวๆ กินขนมขันหมากเพราะจะไม่มีใครมาขอ ห้ามนอนกินเพราะเหมือนแช่งให้ตัวเองตาย หรือแม้แต่ห้ามคนท้องกินของรสจัดเพราะลูกจะหัวล้าน!
ธรรมเนียมและวัฒนธรรมเหล่านี้ ในอดีตพอจะใช้บอกให้คนเชื่อได้ครับ แต่ทุกวันนี้เราต้องการคำอธิบายที่เป็นเหตุเป็นผล หลายเรื่องที่เคยห้ามกันก็ต้องมีการอธิบายให้ชัดเจน อย่างเรื่องห้ามนอนกินก็มีเหตุผลว่าอาจทำให้สำลักอาหารได้ ห้ามขูดหม้อข้าวเพราะเมื่อก่อนใช้หม้อดิน การขูดแรงๆ อาจเสี่ยงหม้อข้าวทะลุจนต้องหาใหม่ซึ่งเป็นการสิ้นเปลืองโดยใช่เหตุ นั่นเอง
เอาล่ะ , ที่ผ่านมา “นวัตกิน” ชวนคุยเรื่องอาหาร ที่มา ประวัติศาสตร์กันมาหลายครั้งแล้ว วันนี้เรามา ร่วมสำรวจข้อห้ามและธรรมเนียมเกี่ยวกับการกินอาหารทั่วทุกมุมโลกกันบ้างดีกว่าครับ เพราะ “เรื่องเล่า” เหล่านี้ หลายๆ อย่างมีคำอธิบายน่าฟัง แต่ก็มีอีกไม่น้อยที่ผูกพันกับหลักการทางศาสนาและความเชื่อ และบางเรื่องก็ชวนอึ้งๆ งงๆ อยู่เหมือนกัน
1. ญี่ปุ่น…ห้ามปักตะเกียบบนข้าว 🇯🇵
สำหรับคนญี่ปุ่นเรื่องนี้สำคัญเอามากๆ ถ้าตามธรรมเนียมแท้ๆ ก็ต้องวางตะเกียบไว้ด้านหน้าให้ขนานกับขอบโต๊ะ ส่วนการปักตะเกียบลงบนข้าวนั้น คนญี่ปุ่นมองว่าเหมือนการปักธูปบนถ้วยข้าวในงานศพ ซึ่งถือเป็นเรื่องไม่เป็นมงคลเอาเสียเลย ดังนั้นถ้ามีอุปกรณ์เล็กๆ ที่ใช้พักตะเกียบก็ยิ่งดี เพราะเป็นเรื่องสุขอนามัย หรือถ้าไม่ถนัดใช้ตะเกียบละก็ เพื่อนญี่ปุ่นเคยบอกผมว่าทุกวันนี้ร้านอาหารส่วนใหญ่มีช้อนส้อมสำรองไว้ด้วยครับ
2. จีน…ห้ามพลิกปลา 🇨🇳
เวลากินอาหารจานปลา หลายคนพอกินด้านหนึ่งเสร็จก็จะพลิกอีกด้านขึ้นมากินใช่ไหมครับ ถ้าคุณอยู่ที่เมืองจีนละก็ การทำแบบนั้นเป็นของต้องห้ามเลยทีเดียว เพราะคนจีนทางตอนใต้ รวมถึงในฮ่องกง ถือว่าการพลิกปลานั้นพ้องเสียงกับคำที่แปลว่า “โชคร้าย” อีกอย่างการพลิกปลาก็เหมือนกับเรือล่มซึ่งไม่ใช่สิ่งที่ชาวประมงต้องการแน่ๆ เรื่องนี้บางคนที่ถือธรรมเนียมมากๆ เลยกินปลาแค่ด้านเดียว แต่ยังนับว่าโชคดีที่มีคำแนะนำว่า ถ้าอยากกินปลาโดยไม่ต้องพลิก ก็แค่เลาะก้างใหญ่กลางตัวปลาออก ง่ายๆ เท่านี้ก็ได้กินปลาที่เหลือสบายแล้วครับ
3. ตะวันออกกลาง…อย่าใช้มือซ้ายจับอาหาร 🇮🇳
ที่จริงธรรมเนียมห้ามใช้มือซ้ายจับอาหารมากินนั้น ยังพบได้ในอินเดียโดยเฉพาะทางตอนใต้ รวมถึงพื้นที่หลายส่วนของแอฟริกาด้วย เพราะสมัยก่อนนั้นถือว่ามือซ้ายเป็นมือที่ใช้ในภารกิจที่ “ไม่สะอาด” ต่อให้มีสบู่ให้ฟอกหรือใช้ผลิตภัณฑ์ล้างมือที่ทำให้ทั้งสะอาดและหอมแล้ว ผู้คนก็ยังมีภาพมือซ้ายที่ไม่เหมาะกับการจับต้องอาหารอยู่ดี ธรรมเนียมนี้ยังขยายไปถึงการยื่นเอกสารสำคัญๆ ที่ต้องทำด้วยมือขวาเท่านั้น แต่ที่พูดมานี่ ไม่ต้องกังวลมากหรอกครับ ธรรมเนียมนี้ยืดหยุ่นได้ ก็ถือว่าหยวนๆ กันไปสำหรับคนถนัดซ้ายเหมือนกันครับ
4. เบดูอิน…ไม่มีกาแฟถ้วยที่ 4 🇯🇴
ถ้าคุณๆ มีโอกาสได้ดื่มกาแฟกับชาวเบดูอิน (Bedouins) ในประเทศจอร์แดนหรือแถบตะวันออกกลาง เขาจะเสิร์ฟกาแฟร้อนๆ ที่ต้มตามสูตรดั้งเดิมให้ดื่ม ถ้วยแรกเจ้าของบ้านจะดื่มให้แขก (ก็คุณนั่นแหล่ะครับ) ดูว่ากาแฟดี ไม่มีพิษภัย จากนั้นก็ถึงตาคุณดื่มบ้าง คุณต้องจับด้วยกาแฟด้วยมือขวา (เขาถือเรื่องมือซ้ายอย่างที่บอกไปแล้วครับ) ทีนี้ ถ้าดื่มแล้วติดใจอยากดื่มเป็นถ้วยที่ 3 ก็แค่วางถ้วยลง เขาจะรินให้ตามต้องการ แต่ถ้าพอแล้วก็แค่แกว่งถ้วยเบาๆ ก็เป็นที่รู้กัน ทั้งนี้ สำหรับชาวเบดูอิน กาแฟดื่มได้แค่ 3 ถ้วยเท่านั้น ไม่มีถ้วยที่ 4 เพราะถือเป็นโชคร้าย ส่วนเหตุผลขอธรรมเนียมนี้คืออะไร ลองหาโอกาสดื่มกาแฟเบดูอินแล้วถามให้หน่อยนะครับ
5. เม็กซิโก…จงกินตาโกด้วยมือ 🇲🇽
คุณๆ เคยรู้สึกกระอักกระอ่วนเวลาต้องกินอาหารแล้วเสี่ยงกระเด็นออกจากจานไหมครับ ความรู้สึกนี้ชาวเม็กซิโกเข้าใจดี เลยบอกว่าเวลากินตาโก (taco) ซึ่งเป็นแป้งตอร์ติลญาห่อสารพัดไส้ทั้งเนื้อ หมู ปลา ไก่ ชีส ผักกาดหอม พร้อมเครื่องเคียงอีกหลายอย่าง วิธีที่เหมาะสมที่สุดคือกินด้วยมือครับ ไม่ต้องมือต้องเลอะ เพราะยังไงก็ล้างออกได้ ดีกว่าใช้มีดกับส้อมหั่นตาโกแล้วกระเด็นออกนอกจากจนหลายคนขายหน้ามาแล้ว คนเม็กซิโกบอกว่า “…ลองนึกถึงภาพคุณกินเบอร์เกอร์ด้วยมีดกับส้อมเงินสุดหรูสิ…” ดังนั้น สำหรับตาโกซึ่งเป็นอาหารพื้นบ้าน การใช้มือหยิบขึ้นมากินจึงเป็นความสุภาพและจริงใจที่สุดแล้วครับ
6. อิตาลี…อย่าดื่มกาแฟคาปูชิโนหลังเที่ยง 🇮🇹
หลังมื้อเที่ยงหรือช่วงบ่ายๆ หนุ่มสาวชาวออฟฟิศนิยมดื่มกาแฟที่เรียกความสดชื่น เติมพลังกัน ใช่ไหมครับ แต่สำหรับชาวอิตาลี การดื่มกาแฟต้องรู้เวลาด้วย หลังมื้อเที่ยงไปแล้ว หลายคนจะไม่ดื่มกาแฟคาปูชิโนรสชาตินุ่มละมุน มีฟองนมหนาๆ อยู่ข้างบน เขาว่าจะทำให้ปวดท้อง เพราะคนอิตาลีดื่มคาปูชิโนร้อนๆ ยามเช้า ยิ่งถ้าได้ครัวซ็องสักชิ้นก็วิเศษมาก กับอีกเวลาหนึ่งคือหลังอาหารค่ำที่เป็นเวลาดื่มกาแฟล้างปาก แต่ถ้าช่วงบ่ายคุณง่วงสุดๆ หรืออยากได้ความสดชื่น เขาแนะนำว่ากาแฟเอสเพรสโซร้อนๆ สักถ้วยช่วยได้เยอะครับ
7. ฝรั่งเศส…อย่ากินขนมปังเป็นของว่าง 🇫🇷
ที่เมืองน้ำหอม หลังจากเดินถ่ายรูปและช็อปปิงจนเหนื่อยแล้ว พอไปถึงโต๊ะอาหารและเห็นขนมปังวางไว้ บางคนอาจคิดว่าเป็นของว่างกินเล่นรองท้องแก้หิวก่อนถึงมื้ออาหารจริงๆ ก็หยิบมากินเล่น กว่าจะรู้ว่าขนมปังพวกนั้นมีไว้กินกับอาหารจำพวกซุป หรือกินกับชีสเป็นการล้างปากหลังผ่านจานหลักไป ก็ช้าไปเสียแล้ว อ้อ แล้วสำหรับขนมปังบาแก็ต (baguette) ไม่ต้องหั่นครับ เพราะมันแข็งและเหนียวไม่ใช่เล่น ให้ใช้มือบิได้เลย แล้วถ้าบนโต๊ะมีฟัวกราส์ (foie gras) ก็ตักวางบนขนมปังได้เลย ไม่ต้องทาเหมือนเนยหรือแยม ที่สำคัญคนฝรั่งเศสวางขนมปังบนโต๊ะอาหารได้ ไม่ต้องวางบนจานอาหาร เรื่องนี้ไม่ถือว่าผิดธรรมเนียมนะครับ
8. ไทย…อย่าให้ส้อมส่งอาหารเข้าปาก 🇹🇭
ปิดท้ายกับเรื่องใกล้ตัวกันดีกว่าครับ ก่อนคนไทยจะรู้จักส้อม เรากินอาหารด้วยมือเป็นหลัก ส่วนใหญ่ข้าวและกับข้าวเป็นของแห้ง ส่วนอาหารจำพวกแกงก็ตักด้วยช้อนที่ทำจากวัสดุต่างๆ จนเมื่อรับวัฒนธรรมตะวันตก ส้อมก็มีบทบาทมากขึ้น ฝรั่งจัดเป็นมารยาทบนโต๊ะอาหารไทยเลยว่าต้องกินจากช้อนเป็นหลัก
โดยแต่ก่อนนั้น เวลาทานอาหาร เราจะใช้ส้อมทำหน้าที่แค่ช่วยหยิบและตะล่อมอาหารบนจานก่อนจะใช้ช้อนส่งเข้าปากเท่านั้นนะครับ (ไม่ใช่แบบทุกวันนี้) เหตุผลหนึ่งน่าจะเป็นเพราะส้อมนั้นแหลมคม ถ้าถือไม่ดีอาจทำให้บาดเจ็บได้ แต่เดี๋ยวนี้ก็ไม่ได้เคร่งครัดนัก เห็นใช้ทั้งช้อนทั้งส้อมส่งอาหารเข้าปากบ่อยเข้าๆ รวมไปถึงการกินอาหารด้วยมือ ส้อม-มีด ตะเกียบ ฯลฯ จนคำว่า “เมืองไทยเป็นแดนเสรีของการกิน” ไม่ไกลจากความจริงเลย
